•  معنی واقعی مدرن و مدرنیته چیست؟ چگونه و با چه روشهایی به یک فهم تاریخی برای حل مسایل جاری انسان برسیم؟ جهان معاصر و سرنوشت آینده­ی آن را چگونه توصیف و پیش بینی کنیم؟ رابطه فرد کنش­گر با جامعه، و قواعد روابط متقابل کنشگران را چگونه تبیین کنیم؟ فرایند کنش متقابل اجتماعی چگونه در بستر تاریخی آن قابل فهم است؟ و …. این­ها پرسش­هایی هستند که مورد توجه جامعه­شناسان متعددی بوده، از جمله نوربرت الیاس و جرج یورگن هابرمس که وجه تشابه زیادی در رویکردهای تاریخی به مسئله کنش و کنش متقابل دارند. در این جا به طور مختصر، نظریه­ی ریخت بندی(Figure) الیاس را در کنار دیدگاه افق تاریخی هابرمس ارائه می­کنیم. نوربرت الیاس، با توسل به مفاهیم و رهیافت‏های مختلف ساخت‏گرایی، کنش متقابل نمادین، تضاد، جامعه‏شناسی تاریخی و نظریه‏های مربوط به حکومت و شکل‏گیری آن تحلیلی جذاب و بدیع از ریشه­های تاریخی فرایند روابط و وابستگی متقابل مردم و شبکه‏های روابط متغیر انسانی در طول تاریخ با یکدیگر و همچنین فرایند توسعه و شکل گیری کنش­های متقابل اجتماعی و هویت جوامع جدید ارائه کرد.

بیشتر بخوانید ←

در اغلب متون و کتب نظریه­های جامعه شناسی، مرتن را در نحله فکری مکتب کارکردگرایی دسته بندی می­کنند، در حالی که مرتن علی رغم تحلیل­های کارکردی­ای که از واقعیت­ها و پدیده­های اجتماعی ارائه می­دهد، خود را کارکردگرا نمی­داند. پاسخ این پرسش که اگر مرتن کارکردگرا نیست چرا در مطالعات خود تحلیل­های کارکردی از امر اجتماعی ارائه نموده است، در گرو درک تفاوت دو دسته اصول و مفاهیم در نظریه­های جامعه­شناسان است که دکتر تنهایی آنها را با ارجاع به توصیه و تعاریف شارحینی مانند مرتن، بلومر، کالینز، بودن، بوریکو و باتامور، مفاهیم تحلیلی و مفاهیم مکتبی می­نامد.[۱] بیشتر بخوانید ←

این بحث تلخیص و گزیده­ای از رهنمودهای نظری دکتر تنهایی در شرح مبانی، و اصول و مفاهیمِ جامعه شناسیِ معرفتِ علمِ جامعه شناسی است. با این امید که کلیدی راه گشا برای فهم بهتر مفاهیم برای دانشجویان و علاقه­مندان و محققین حوزه­­ی نظری جامعه­شناسی باشد. [۱]تحلیل دیالکتیکی در اغلب نظریه­های ایستایی شناختی و پویایی شناختی جامعه شناسان، در شرح حرکت و رشد عناصر ساختی به چشم می­خورد. به این نحو جامعه­شناسان زمانی که خواسته­اند حرکت، تغییر، گذار، تحول و هرگونه پویایی اجتماعی را بفهمند یا تبیین کنند، ناگزیر از شناخت واقعیت دیالکتیکی جامعه بوده­اند(چه نام این واقعیت را واقعیت دیالکتیکی بگذارند، چه نگذارند). به اعتقاد بودن و بوریکو، سوء استفاده­ی سیاسی یا گرایشات مکتبی از مفهوم دیالکتیک موجب اجتناب برخی جامعه­شناسان از کابرد آشکار این اصطلاح شده است. اگر چه علی رغم این پرهیز، هرگز نتوانسته­اند کاربست مفهوم دیالکتیک را در فرایند تحلیل و تبیین یکسره رها کنند. لذا این گروه از جامعه­شناسان تنها از بکار بردن اصطلاح دیالکتیک پرهیز کردند، نه از “فکر اصلی دیالکتیک”. بیشتر بخوانید ←